ΘΕΩΡΗΤΙΚΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΜΙΚΡΟΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ
Η μικροδιδασκαλία ως μέθοδος εκπαίδευσης εκπαιδευτών εφαρμόστηκε αρχικά από τον Dwight W. Allen στο Πανεπιστήμιο Stanford των ΗΠΑ το 1961 και έκτοτε διαδόθηκε ευρύτερα. Όπως και άλλες εκπαιδευτικές καινοτομίες που συχνά υλοποιούνται αναπτύχθηκε και αυτή έξω από την ύπαρξη αποδεικτικών στοιχείων της έρευνας , η οποία δύναται να επικυρώσει τη χρήση της
Η θεωρητική αφετηρία της μικροδιδασκαλίας βασίζεται στη θεωρία της κοινωνικής μάθησης του Bandura.Η θεωρία του Bandura, η οποία αποτελεί έναν συνδυασμό βασικών παραδοχών για τη μάθηση, που αναπτύχθηκαν στο πλαίσιο της ψυχολογίας της συμπεριφοράς και της γνωστικής ψυχολογίας, υιοθετεί τις ακόλουθες θέσεις για τη μάθηση και την ανθρώπινη συμπεριφορά:
α. Η ανθρώπινη συμπεριφορά δεν προέρχεται ούτε αποκλειστικά από εσωτερικές ούτε αποκλειστικά από εξωτερικές επιδράσεις, αλλά είναι αποτέλεσμα συνδυασμού των δύο αυτών τύπων επιδράσεων
β. Η ανθρώπινη νοητική δραστηριότητα αποτελεί καθοριστικό στοιχείο της ανθρώπινης συμπεριφοράς. Ο άνθρωπος αναπαριστά νοητικά τα εξωτερικά συμβάντα με συμβολισμούς και χρησιμοποιεί γλωσσικές και φαντασιακές αναπαραστάσεις ως οδηγούς της συμπεριφορά του.
γ. Η ανθρώπινη συμπεριφορά ελέγχεται κατά κύριο λόγο από τα προβλεπόμενα αποτελέσματα της. Ο άνθρωπος δημιουργεί, με βάση προηγούμενες εμπειρίες του, συγκεκριμένες προσδοκίες από την έκβαση των ενεργειών του και οι προσδοκίες αυτές ρυθμίζουν αντίστοιχα τη συμπεριφορά του. Για παράδειγμα, όταν βρέχει δεν περιμένουμε πρώτα να βραχούμε και μετά να χρησιμοποιήσουμε ομπρέλα.
δ. Ουσιαστική συνιστώσα της ανθρώπινης μάθησης αποτελεί η μάθηση με παρατήρηση. Οι άνθρωποι, σε πάρα πολλές περιπτώσεις, παρατηρούν άμεσα ή έμμεσα (τηλεόραση,κινηματογράφος, video, βιβλία κλπ) τι κάνουν οι άλλοι και μιμούνται τη συμπεριφορά τους. Η συμπεριφορά την οποία μιμούνται ή ο φορέας της συμπεριφοράς την οποία μιμούνται αποτελεί πρότυπο ή μοντέλο συμπεριφοράς. Αυτός ο τύπος μάθησης από παρατήρηση προτύπων είναι περισσότερο αποτελεσματικός από κάθε άλλο τύπο μάθησης.
ε. Η παρατήρηση του προτύπου δεν διευκολύνει απλά τη μίμησή του από τον παρατηρητή, αλλά με μία έννοια προκαλεί διεργασίες ταύτισης του παρατηρητή με το πρότυπο: ο παρατηρητής προσπαθεί να κάνει αυτό που κάνει ή να γίνει αυτό πού είναι το πρότυπο. Το πρότυπο μιας μίμησης δεν χρειάζεται απαραίτητα να είναι πραγματικό πρόσωπο. Μπορεί να είναι φανταστικό, ακόμη και υποθετικό.
στ. Η παρατήρηση ενός προτύπου συντελεί στη μάθηση με ένα διπλό τρόπο:
- Ο παρατηρητής μαθαίνει να κάνει κάτι, μαθαίνει δηλαδή νέες συμπεριφορές τις οποίες παρατηρεί στο πρότυπο και αναπτύσσει νέες δεξιότητες, και παράλληλα ή ταυτόχρονα
- Ο παρατηρητής μαθαίνει να μην κάνει κάτι, αποφεύγοντας συμπεριφορές τις οποίες δεν παρατηρεί στο πρότυπο.
ζ. Οι ακόλουθες, αλληλεξαρτώμενες μεταξύ τους, διεργασίες βρίσκονται στη βάση της μάθησης με παρατήρηση:
- η παρακολούθηση, κατά την οποία το πρότυπο αποσπά την προσοχή του
παρατηρητή,
- η διατήρηση, κατά την οποία ο παρατηρητής συγκρατεί μια συγκεκριμένη
συμπεριφορά του προτύπου με τέτοιο τρόπο ώστε να είναι δυνατή η ανάκληση της,
- η αναπαραγωγή, κατά την οποία ο παρατηρητής είναι σε θέση να επαναλάβει μια συγκεκριμένη συμπεριφορά του προτύπου και
- η ενίσχυση, κατά την οποία ο παρατηρητής είναι σε θέση να επαναλάβει μια
συγκεκριμένη συμπεριφορά, παίρνοντας υπόψη του, όμως, τα προβλεπόμενα
αποτελέσματά της.
Η θεωρητική βάση της σύγχρονης μορφής της μικροδιδασκαλίας, έχει εμπλουτιστεί με τις θεωρητικές θέσεις του Vygotsky για τον πρωτίστως κοινωνικό χαρακτήρα της μάθησης.
Μία από τις βασικές θέσεις της θεωρίας του Vygotsky δέχεται ότι οι άνθρωποι μαθαίνουν μέσα από τις εμπειρίες άλλων ανθρώπων, επομένως οι κοινές δραστηριότητες με πιο έμπειρα άτομα και η μαθητεία αποτελούν ουσιαστικές μαθησιακές δραστηριότητες, στη διαμόρφωση των οποίων οι κοινωνικές σχέσεις και η κοινωνική αλληλεπίδραση που αναπτύσσεται στο πλαίσιό τους παίζουν καθοριστικό ρόλο. Η θέση αυτή προσφέρει μια ευρύτερη οπτική στη μικροδιδασκαλία ως μαθησιακή δραστηριότητα.
Η μικροδιδασκαλία είναι μια εργαστηριακή άσκηση στην οποία μικρές ομάδες σπουδαστών με τη βοήθεια ενός συμβούλου-καθηγητή διερευνούν τις διαδικασίες της διδασκαλίας λειτουργώντας διαδοχικά ως εκπαιδευτές και εκπαιδευόμενοι μέσα σε ένα χρόνο που κυμαίνεται μεταξύ 4-20’.
Πτυχές της μικροδιδασκαλίας περιλαμβάνουν το μέγεθος και τον τύπο των μαθητών , τον αριθμό και το είδος των εποπτικών μέσων , το είδος του μαθήματος.
Όπως αναφέρουν οι Cooper& Allen, η μικροδιδασκαλία δεν είναι μια προσομοίωση διδασκαλίας. Τα μαθήματα σχεδιάζονται για να μειώσουν κάποιες πολυπλοκότητες της διδακτικής τεχνικής και έτσι εστιάζουν σε ορισμένες πτυχές του έργου και κυρίως στην άμεση ανατροφοδότηση της διδακτικής αποτελεσματικότητας είτε με βιντεοσκόπηση ή μαγνητοσκόπηση είτε με αυτοαξιολόγηση.
Οι επιθυμητές διδακτικές δεξιότητες βασίζονται στην υπόθεση ότι διασπώντας την πολυσύνθετη διδασκαλία σε ευκολότερες προς εκμάθηση περιοχές ο δάσκαλος θα αποκτήσει σταδιακά ένα ρεπερτόριο διδακτικών δεξιοτήτων και απαραίτητη ευελιξία χειρισμών στην τάξη.
Συνοπτικά μπορούμε να πούμε ότι η μικροδιδασκαλία :
1. Είναι πραγματική εφόσον βασίζεται στον διδάσκοντα και στο κοινό του , οι οποίοι δρουν μαζί του ,συμπεριφέρονται ως μαθητές .
2. Μειώνει τη πολυπλοκότητα μιας τάξης και εστιάζει στη διδασκαλία
3. Με την ανατροφοδότηση πετυχαίνεται μια καλύτερη σχεδίαση μαθήματος
4. Δίνει τη δυνατότητα της επιλογής του προς διδασκαλία μαθήματος με επιλογή θέματος .
5. Γίνεται σε ποικίλο κοινωνικά , πολιτισμικά , ηλικιακά κοινό.
6. Επιτρέπει τον καλύτερο έλεγχο στο περιβάλλον της τάξης
7. Προστατεύει τον διδάσκοντα από το άγχος της διδασκαλίας (ειδικά λόγω έλλειψης εμπειρίας)
8. Προστατεύει από μεγάλες αστοχίες στα αποτελέσματα μάθησης, αφού βρίσκεται έξω από το πρόγραμμα σπουδών.
Η μεγάλη πρόκληση της μικροδιδασκαλίας είναι στον τομέα της διαχείρισης της τάξης και των προβλημάτων πειθαρχίας. Όμως σε κάθε περίπτωση και παρά τα όποια μειονεκτήματα της έχουν κατά καιρούς αποδοθεί βασική επιδίωξή της υπήρξε ο συνδυασμός της θεωρίας με την πράξη της διδασκαλίας με στόχο την αποτελεσματική κατάρτιση των εκπαιδευτών.
.
Τίτλος Μικροδιδασκαλίας: «Βιοιατρική και Ηθική»
Α΄ ΜΕΡΟΣ
Σχολική Βαθμίδα: Λύκειο
Σύνθεση τάξης: 14 Έλληνες, 5 Αλβανοί οι οποίοι έχουν γεννηθεί στην Ελλάδα
Γνωστικό αντικείμενο: Θρησκευτικά Γ’ Λυκείου
Εκπαιδευτικό υλικό: Θρησκευτικά Γ΄Λυκείου ,φυλλάδια εργασίας.
Εποπτικά μέσα: όλα τα διαθέσιμα
Ιδιαίτερες προκλήσεις: η ενότητα αναλύει ένα θέμα με ορολογία δύσκολη τόσο για τους αλλοδαπούς όσο και για τους γηγενείς μαθητές. Το πολιτισμικό κεφάλαιο όσο και το θρησκευτικοφιλοσοφικό μπορεί να είναι διαφορετικό αφού και μέσα στους γηγενείς μαθητές/τριες υπάρχει ετερογένεια στο οικογενειακό μπακράουντ. Τα σενάρια στις υποθέσεις εργασίας ίσως να μην είναι κοντά στα άμεσα βιώματα των μαθητών.
Εκπαιδευτικοί στόχοι Μικροδιδασκαλίας:
Γνώσεις :
Να κατανοήσουν την έννοια της ζωής
Να πληροφορηθούν τους άξονες της Βιοηθικής με βάση τα επιτεύγματα της Βιοτεχνολογίας
Να συνδέσουν πλευρές της ηθικής με τη χρήση της Βιοτεχνολογίας
Στάσεις :
Να προβληματιστούν πάνω σε σύγχρονα ηθικά διλλήματα
Να προβληματιστούν για τη χρήση της ελευθερίας στα καινούργια δεδομένα της Βιολογίας για τη διαχείριση της ζωής.
Ικανότητες:
Να ασκηθούν στην πιθανή αντιμετώπιση προσωπικών διλλημάτων
Να ελέγχουν πληροφορίες για τα αποτελέσματα των σύγχρονων ιατρικών επιτευγμάτων πάνω σε θέματα Βιοιατρικής Τεχνολογίας.
ΘΕΜΑΤΑ (ΥΠΟΕΝΟΤΗΤΕΣ) ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ 5’
Παρουσίαση θέματος και γνωστικών στόχων:1’, εισήγηση προτζέκτορας αφορμηση
Ανάλυση τίτλου και βασικών εννοιών: 2’,Εισήγηση- καταιγισμός ιδεών ,πίνακας,πρόσκτηση
σενάριο εργασίας:1’ ομαδοσυνεργατική,φωτοτυπίες,Εμβάθυνση-Επεξεργασία
Απαντήσεις σε ερωτήσεις του σεναρίου εργασίας:1,ομαδοσυνεργατική,φωτοτυπίες Εμπέδωση -αξιολόγηση
